- februara 2018. Godine se obeležava 142 godine od osnivanja Crvenog krsta Srbije i međunarodnog priznanja u neprekidnom trajanju.
Povodom obeležavanja ovog značajnog datuma mladi volonteri Crvenog krsta Ivanjica će od 11 časova u centru grada , organizovati niz promotivnih aktivnosti iz programskih oblasti rada.
* * *
Kratko podsećanje na istorijat Crvenog krsta Srbije
Srpsko društvo Crvenog krsta osnovano je 6. februara 1876. godine u Beogradu na inicijativu dr Vladana Đorđevića. Prvi predsednik bio je mitropolit Mihajlo Jovanović.
U 1876. godini kada je tek nastao , Srpski Crveni krst imao je već pododbore u 16 okružnih varoši i varošica , među kojima i u Ivanjici.
Prvi zadatak novoosnovanog društva bio je zbrinjavanje izbeglica koje su dolazile u tadašnju Srbiju zbog Bosansko-Hercegovačkog ustanka. U prvoj godini osnivanja, Srpsko Društvo Crvenog krsta okupilo je oko 2.000 članova i osnovalo 35 pododbora u zemlji.
Iste godine, na inicijativu Srpskog Društva Crvenog krsta, Kneževina Srbija je potpisala Ženevsku konvenciju, a 11. juna iste godine Srpsko Društvo Crvenog krsta je postalo član velike porodice društava Crvenog krsta u svetu, dobivši priznanje od Međunarodnog Komiteta Crvenog krsta.
Razvoj Društva bio je usmeren ka prikupljanju novčanih i materijalnih sredstava, organizovanju bolnica, obuci dobrovoljnih bolničarki, nabavci sanitetskog materijala, angažovanju lekara, posebno hirurga iz sveta, brizi o izbeglicama i dr.
Bez obzira na teške i uzastopne ratove, veliki broj ranjenika i teškoće kroz koje je prolazio narod na ovim prostorima, humana ideja Crvenog krsta se širila, tako da je 1885. godine Srpsko Društvo Crvenog krsta imalo 105 odbora. U ratu sa Bugarima, Srpsko Društvo Crvenog krsta obavljalo je evakuaciju svojim sanitetskim vozilima i sanitetskim vozom.
Srpsko Društvo Crvenog krsta izdejstvovalo je da Vrhovni komandant, Kralj Milan, dozvoli transport pomoći evropskih društava Crvenog krsta preko Srbije za stanovništvo Bugarske, sa kojom je Srbija bila u ratu.
Ovo je jedinstven primer saradnje i poštovanja žrtava rata i Ženevskih konvencija. Umetničko viđenje ovog događaja nalazi se i danas, u vidu umetničke slike, u Muzeju Međunarodnog pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca u Ženevi.
Zakonskim odredbama iz 1896. godine Društvo je postalo autonomno, njegovi amblemi su zaštićeni od zloupotreba, dobijene su povlastice na železnici, pravo na besplatno korišćenje telegrama, oslobađanje od carinskih dažbina, kao i od svih taksi od „zemaljskih vlasti“.
U ratovima 1914. godine Društvo je delovalo u tri dela: deo članova je ostao u Beogradu i Kruševcu, sedište se preselilo u Niš, a deo se sa vojskom i vladom evakuisao na Krf, a zatim preko Italije u Švajcarsku. Društvo je 1918. godine nastavilo rad u svojoj zemlji, a već 1920. je imalo 40 pododbora i 30.000 članova. 1921. godine Srpsko Društvo Crvenog krsta je svoje tekovine prenelo na svog naslednika – Društvo Crvenog krsta Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Promena imena Društva Crvenog krsta usledila je sa kasnijim promenama imena države u okviru koje je Crveni krst delovao.
U periodu raspada bivše Jugoslavije, Crveni krst Srbije je nastavio da ostvaruje svoje programske zadatke zbrinjavajući veliki broj izbeglica i raseljenih, distribuirajući pomoć od međunarodnih donatora, uglavnom od Međunarodnog Komiteta Crvenog krsta, Međunarodne federacije društava Crvenog krsta i Crvenog polumeseca, nacionalnih društava Crvenog krsta iz sveta, Visokog Komesarijata za izbeglice Ujedinjenih nacija (UNHCR), od Svetskog programa za hranu (WFP), Humanitarnog biroa Evropke Unije (ECHO) i ostalih donatora.
Kroz mrežu Crvenog krsta Srbije je, od početka devedesetih godina do 2004. godine distribuirano 650.000 tona humanitarne pomoći koja je dolazila od međunarodnih humanitarnih organizacija za potrebe najugroženijih kategorija stanovništva i to izbeglica, interno raseljenih lica sa Kosova i Metohije i socijalnih slučajeva.
Tih godina je i do 700.000 izbeglica iz bivših jugoslovenskih Republika boravilo u Srbiji, a u jednom periodu (1999. i 2000. godine) od 7.5 miliona stanovnika Republike Srbije, preko milion je bilo korisnika pomoći Crvenog krsta.
Početkom 2004. godine prestali su programi pomoći od međunarodnih donatora, mada su potrebe u zemlji i dalje bile velike.
Krajem 2005. godine Skupština Republike Srbije usvojila je novi Zakon o Crvenom krstu kojim su definisana javna ovlašćenja koje je država poverila Crvenom krstu, programi koji su u skladu sa misijom Crvenog krsta, kao i usluge koje može da pruža Crveni krst.
Tokom 2006. godine Crveni krst Srbije je usvojio novi Statut, koji je usaglašen sa statutom međunarodnog pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca.
Kroz sve godine postojanja, Crveni krst Srbije je delovao poštujući osnovne principe Međunarodnog pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca: humanost, nepristrasnost, neutralnost, nezavisnot, dobrovoljnost, jedinstvo i univerzalnost.
Aktivnosti Crvenog krsta Srbije i organizacija Crvenog krsta u njegovom sastavu se realzuju na osnovu:
– Zakona o Crvenom krstu Srbije, Zakona o transfuzijskoj medicini, Zakona o vanrednim situacijama i civilnoj zaštiti, Zakona o bezbednosti i zdravlju na radu, Zakona o bezbednosti saobraćaja na putevima,
– Statuta Crvenog krsta Srbije,
– Plana akcije Crvenog krsta Srbije za period 2014 – 2018 godina,
– strategija koje je usvojila Vlada Republike Srbije, a odnose se na delatnosti bliske organizaciji Crvenog krsta (Strategija razvoja socijalne zaštite, Nacionalna strategija o starenju, Strategija za smanjenje siromaštva, Nacionalna strategija zaštite i spasavanja u vanrednim situacijama, Strategija podsticanja rađanja, Naconalnog plana akcije za decu).
Crveni krst Srbije i njegovi sastavni delovi i u 2018. godini biće angažovani na realizaciji javnih ovlašćenja koja su od strane države poverena Crvenom krstu Zakonom o Crvenom krstu Srbije (član 6. i 7. Zakona – Dobrovoljno davalaštvo krvi, Prva pomoć, delovanje u nesrećama, Socijalna i zdravstveno preventivna delatnost), programa Crvenog krsta (član 9. Zakona), redovnih aktivnosti i akcija usmerenih ka različitim ciljnim grupama stanovništva u Srbiji, posebno najugroženijim, kao i usluga koje pruža Crveni krst (član 10. Zakona).
U proteklom višegodišnjem periodu zadaci organizaciji Crvenog krsta znatno su uvećani, što nije praćeno potrebnim finansijskim sredstvima.
Sedište Crvenog krsta Srbije će i dalje preduzimati aktivnosti na obezbeđenju potrebnih sredstava za realizaciju aktivnosti predviđenih Zakonom o Crvenom krstu Srbije.
Crveni krst Srbije, Crveni krst Vojvodine, Crveni krst Kosova i Metohije i Crveni krst u gradovima i opštinama delovaće na osnovu Osnovnih principa Međunarodnog pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca, a sve svoje kapacitete angažovaće u cilju adekvatnog, blagovremenog i kvalitetnog odgovora na humanitarne potrebe u zajednici.
Svojim aktivnostima Crveni krst u Republici Srbiji težiće da unapredi programe i usluge namenjene najugroženijim kategorijama stanovništva, ostvari svoju funkciju u zaštiti i unapređenju zdravlja ljudi u zajednici i da bude osposobljen za efikasan odgovor u slučaju nesreće na celoj teritoriji Republike Srbije.
Najvažniji zadatak u 2018. godini biće realizacija i jačanje aktivnosti u deset ključnih oblasti rada Crvenog krsta Srbije koje predstavljaju javna ovlašćenja poverena Crvenom krstu i aktivnosti koje proizilaze iz ciljeva i zadataka Međunarodnog pokreta Crvenog krsta:
- Promocija i omasovljavanje dobrovoljnog davalaštva krvi,
- Zdravstveno preventivna delatnost,
- Prva pomoć i realistički prikaz povreda, stanja i oboljenja,
- Socijalna delatnost,
- Podmladak i omladina,
- Delovanje u nesrećama,
- Služba traženja,
- Širenje znanja o međunarodnom humanitarnom pravu i Osnovnim principima Međunarodnog pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca – Difuzija
- Međunarodna saradnja,
- Organizacija i razvoj uključujući Održavanje funkcije minimuma distributivnog sistema i Razvoj poslovno finansijskog sistema.
Aktivnosti će se odvijati kroz:
- Kontinuiranu promociju dobrovoljnog davalaštva krvi među građanima zbog unapređenja svesti građana o značaju dobrovoljnog, anonimnog i nenagrađenog davalaštva krvi, razvijanje veština volontera i povećanje njihovog znanja za rad na regrutovanju i zadržavanju davalaca krvi na obukama iz oblasti davalaštva krvi, senzibilizaciju mladih za dobrovoljno davalaštvo krvi putem konkursa „Krv život znači“, inicijative „Klub 25“ i društvenih mreža, obezbeđivanje znakova priznanja za dobrovoljne davaoce krvi i sredine koje su dale najveći doprinos u ovoj oblasti na godišnjem nivou i stvaranju uslova za realizaciju godišnjeg plana prikupljanja krvi u partnerstvu sa transfuziološkim službama.
Ove aktivnosti su preduslov za nesmetano, efikasno i blagovremeno snabdevanje zdravstvenih ustanova i zbrinjavanje pacijenata u Srbiji bezbednom krvlju i krvnim produktima u sistemu zdravstvene zaštite;
- Zdravstveno preventivnu delatnost, promociju zdravih stilova života i prevenciju bolesti zavisnosti;
- Podizanje svesti građana o značaju poznavanja laičke prve pomoći i obuka iz prve pomoći, razvijanje aktivnosti u obuci za pružanje prve pomoći dece i mladih, učesnika u saobraćaju, zaposlenih lica i drugih kategorija stnovništva, kao i sprovođenje stručnog osposobljavanja predavača za obuku iz prve pomoći, unapređenje nastavnih planova, sadržaja i metodike obuke u prvoj pomoći u skladu sa savremenim naučnim saznanjima i stučnim stavovima, procenu obučenosti u prvoj pomoći volontera Crvenog krsta putem vežbi i takmičenja ekipa prve pomoći i realističkog prikaza povreda, stanja i oboljenja, od opštinskog do državnog nivoa;
- obezbeđivanje i pružanje humanitarne pomoći stanovništvu u stanju socijalne potrebe kroz realizaciju programa porodičnih paketa hrane i higijene za najugroženije građene u 125 opština u Srbiji uz podršku Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja
- rad sa podmlatkom i omladinom kao značajnim ljudskim resursom Crvenog krsta ogledaće se kroz aktivnosti na vaspitanju i motivisanju dece i omladine u duhu humanizma, tolerancije i uzajamne solidarnosti putem obuke volontera, letnjih škola podmlatka i omladine, realizacijom programa „Promocije humanih vrednosti“ i kreiranjem edukativnog i promotivnog materijala prilagođenog ciljnoj grupi i sadržajima programskih aktivnosti i akcija.
- pripreme za delovanje u nesrećama i pravovremeni odgovor na nesreće kroz razvijanje kapaciteta Crvenog krsta da odgovori na efikasan način na prirodom i ljudskim faktorom prouzrokovane nesreće,
- organizovanje Službe traženja, pokretanje i sprovođenja traženja nestalih lica po zahtevima građana u redovnim i vanrednim stanjima
- Program Borbe protiv trgovine ljudima će realizovati 125 organizacija Crvenog krsta u gradovima i opštinama održavanjem preko 500 informativnih radionica.
- širenje znanja o principima i vrednostima Crvenog krsta (Difuzija), razumevanje i prihvatanje uloge i značaja međunarodnog humanitarnog prava i Osnovnih principa Međunarodnog pokreta Crvenog krsta i Crvenog polumeseca
